Dobre i złe długi – czym się różnią

Dług może być wrogiem lub sojusznikiem. 

Dług zapewne jest słowem, którego prawie nikt nie lubi, ale które wielu dobrze zna. Przeciętny konsument w wielu krajach rozwiniętych może posiadać znaczne zadłużenie na karcie kredytowej. Mimo to zadłużenie nie zawsze wiąże się z wysokimi odsetkami, szybkim przyrostem lub tym, co zwykle określa się mianem „złe zadłużenie”. W rzeczywistości pewne rodzaje kredytów są przez niektórych uznawane za „dobry dług”. Dobre zadłużenie jest uznawane za narzędzie służące do budowania przyszłości finansowej.  

Oto jak odróżnić dobry dług od złego długu oraz jak ograniczyć ewentualne złe długi do minimum. 

Czym jest dobry dług? 

Za dobry dług uważa się zazwyczaj każde zadłużenie, który może pomóc w zwiększeniu osobistej wartości netto lub generowaniu przyszłych dochodów. Co ważne, zazwyczaj ma niskie oprocentowanie. Zasadniczo pożyczki o wysokim oprocentowaniu to takie, których oprocentowanie jest znacznie wyższe od standardowych stóp procentowych obowiązujących na rynku w danym kraju.  

Przykłady dobrego długu 

Edukacja  

Mimo że kredyty studenckie mogą stanowić poważne obciążenie finansowe, zaciągnięcie długu w celu opłacenia kształcenia jest ogólnie uważane za „dobry dług”, ponieważ wyższe wykształcenie może zapewnić większe dochody w przyszłości. Przeciętny absolwent zarabia tygodniowo więcej niż osoba z niższym wykształceniem. Wśród absolwentów może również występować niższy wskaźnik bezrobocia. Czynniki te mogą przyczyniać się do znacznych różnic w średnich dochodach na przestrzeni całego życia. Dlatego niektórzy uważają kredyty studenckie za inwestycję w swoją przyszłość. 

Należy jednak pamiętać, że zadłużenie z tytułu kredytu studenckiego musi spełniać kilka kryteriów, aby mogło zostać uznane za „dobre” zadłużenie: 

• Niskie stopy procentowe. Niższe oprocentowanie kredytów studenckich ułatwia ich spłatę w przyszłości. Kredyty studenckie wspierane przez rząd często mają tego typu oprocentowanie, ale nie dotyczy to wszystkich prywatnych kredytów studenckich. Należy pamiętać, aby dokładnie ocenić warunki każdego zaciąganego kredytu studenckiego.
• Pomaga zrealizować krótko- i długoterminowe cele zawodowe. Nawet przybliżone oszacowanie wysokości dochodów po ukończeniu studiów i w trakcie całej kariery zawodowej może ułatwić spojrzenie na zadłużenie studenckie w kontekście przyszłych finansów. Zaciąganie dużych kredytów studenckich o wyższym oprocentowaniu, aby opłacić studia, które mogą zapewnić wynagrodzenie porównywalne z tym, które już obecnie otrzymujesz, może nie być korzystnym rozwiązaniem. W niektórych przypadkach podjęcie decyzji jest łatwiejsze, gdy mamy świadomość dostępu do świadczeń pracodawcy lub programów rządowych pomagających w spłacie kredytów studenckich. 

Dom lub nieruchomość 

Kredyty hipoteczne to rodzaj pożyczki przeznaczonej na zakup domu lub innej nieruchomości. Z historycznego punktu widzenia są one uważane za jedną z najbezpieczniejszych form zadłużenia, ponieważ zazwyczaj mają niższe oprocentowanie i mogą potencjalnie pomóc w budowaniu kapitału własnego (można je postrzegać przez pryzmat stopniowego nabywania własności domu). 

Kapitał własny, który możesz ulokować w swoim domu, jest ważny z kilku powodów: 

1. Wartość nieruchomości może stanowić znaczący składnik majątku, a jej średnia wartość różni się znacznie w zależności od kraju i regionu.
2. Wartość domu może wzrosnąć. W przeszłości ceny nieruchomości w wielu krajach znacząco wzrastały w miarę upływu czasu, choć występowały duże różnice między poszczególnymi regionami. Jednakże, podobnie jak w przypadku każdej inwestycji, wyniki osiągnięte w przeszłości nie stanowią gwarancji sukcesu w przyszłości, a wartość nieruchomości może spaść – nawet poniżej kwoty zadłużenia z tytułu kredytu hipotecznego.
3. Jeśli zechcesz lub zajdzie taka potrzeba, możesz zaciągnąć kredyt pod zastaw kapitału w ramach kredytu mieszkaniowego lub otworzyć linię kredytową. 

Należy jednak zawsze wszystko dokładnie sprawdzić przed podpisaniem jakiejkolwiek umowy, w szczególności dotyczącej kredytu hipotecznego, ponieważ może tam występować wiele zmiennych. Na przykład, można wybrać, czy kredyt hipoteczny będzie miał stałe lub zmienne oprocentowanie. Kredyty hipoteczne o stałym oprocentowaniu i kredyty hipoteczne o zmiennym oprocentowaniu mają swoje wady i zalety – wariant o zmiennym oprocentowaniu jest bardziej złożony i często oferuje niższe oprocentowanie początkowe, ale istnieje ryzyko podwyższenia oprocentowania. Jeśli szukasz nieruchomości, warto skontaktować się z lokalnym agentem nieruchomości w swoim kraju, aby dowiedzieć się więcej o najważniejszych kwestiach, które należy wziąć pod uwagę, a także decyzjach, które trzeba będzie podjąć. 

Czym jest zły dług? 

Złe długi to długi wykorzystywane do finansowania zakupów, które nie zwiększą wartości netto ani nie zapewniają przyszłych dochodów. W niektórych przypadkach zadłużenie może zostać wykorzystane do zakupu artykułów, które tracą na wartości. Złe długi często charakteryzują się wysokim oprocentowaniem lub zmienną stopą procentową, która w przyszłości może wzrosnąć, co oznacza, że prawdopodobnie zapłacisz wyższą cenę za zakupy, które z czasem stracą na wartości. 

Przykłady złych długów 

Karty kredytowe 

Karty kredytowe ułatwiają (nadmierne) wydawanie pieniędzy, ponieważ z psychologicznego punktu widzenia płacenie kartą jest mniej dotkliwe niż wydawanie gotówki. Jednak zadłużanie się na karcie kredytowej może spowodować więcej problemów w przyszłości. 

Wielu dorosłych ma znaczne zadłużenie, często przekraczające ich wielomiesięczne lub wieloletnie dochody. Ponadto karty kredytowe mają zazwyczaj wysokie oprocentowanie – czasami znacznie powyżej 20% – przez co ich spłata jest bardzo kosztowna. Jako że ludzie często korzystają z kredytów, aby kupić towary szybkiej konsumpcji, takie jak żywność i odzież, w rezultacie nie zostaje im nic, co mogłoby zrekompensować zaciągnięte zadłużenie. 

Jak uniknąć złych długów tego typu? Opracuj plan spłaty zadłużenia karty kredytowej, które masz obecnie, a następnie zacznij traktować swoją kartę kredytową jak kartę debetową. Używaj jej tylko do zakupów, które możesz opłacić pieniędzmi z konta bankowego. Tworzenie i prowadzenie budżetu może również pomóc w kontrolowaniu wydatków, a posiadanie rezerwy finansowej na wypadek sytuacji awaryjnych, wystarczającej na pokrycie kosztów utrzymania przez trzy do sześciu miesięcy, może uchronić Cię przed koniecznością korzystania z kart kredytowych w nagłych wypadkach. 

Inne wysoko oprocentowane pożyczki  

Ogólnie rzecz biorąc, za kredyty o wysokim oprocentowaniu uznaje się takie, których oprocentowanie jest znacznie wyższe od standardowych stóp procentowych obowiązujących w danym kraju. Są to między innymi chwilówki lub niektóre pożyczki osobiste. Spłata tych pożyczek może być trudna, przez co mogą one stać się jeszcze bardziej kosztowne w miarę narastania odsetek. Opóźnienia w płatnościach mogą skutkować jeszcze wyższymi kosztami. Ze względu na same tylko oprocentowanie z pożyczek tego typu należy korzystać wyłącznie w sytuacjach awaryjnych, gdy wszystkie inne możliwości zostały już wyczerpane. Aby uniknąć konieczności korzystania z pożyczek o wysokim oprocentowaniu, należy postępować tak samo, jak w przypadku zadłużenia kart kredytowych. Należy spłacić wszystkie istniejące kredyty o wysokim oprocentowaniu i postarać się jak najszybciej zgromadzić oszczędności na wypadek sytuacji awaryjnych, aby uniknąć konieczności zaciągania kredytów w przyszłości.