Goede en slechte schulden: hoe herken je het verschil?

Schulden kunnen uw beste vriend zijn, maar ook uw grootste vijand. 

Veel mensen denken bij het woord 'schuld' aan iets negatiefs. Toch hebben de meeste mensen schulden in een of andere vorm. Zo kampen consumenten in veel ontwikkelde landen bijvoorbeeld met hoge creditcardschulden. Toch hoeven schulden niet altijd een hoge rente te hebben, snel op te lopen of te vallen onder wat men 'slechte schulden' noemt. Er bestaan ook 'goede' schulden die uw financiële toekomst kunnen versterken.  

In dit artikel leest u hoe u het verschil herkent tussen goede en slechte schulden, en wat u kunt doen om slechte schulden te beperken. 

Wat zijn goede schulden? 

Goede schulden zijn schulden die u helpen vermogen op te bouwen of uw toekomstige inkomen te vergroten. Meestal gaat het om leningen met een relatief lage rente. Leningen met een hoge rente zijn vaak duurder dan de gebruikelijke marktrente in uw land en worden daarom zelden als 'goed' beschouwd. 

Voorbeelden van goede schulden 

Onderwijs  

Hoewel een studielening een financiële last kan zijn, wordt deze vaak gezien als een 'goede schuld'. Afgestudeerden verdienen gemiddeld meer dan mensen zonder diploma en hebben meestal een kleinere kans op werkloosheid. Dat vertaalt zich in een hoger levenslang inkomen, waardoor veel mensen een studielening zien als een investering in hun toekomst. 

Wel zijn er voorwaarden om een studielening als 'goed' te beschouwen: 

• Lage rente. Een studielening met een lage rente is gemakkelijker af te lossen. Overheidsleningen bieden vaak gunstige voorwaarden, maar particuliere leningen niet altijd. Controleer de voorwaarden dus altijd goed.
• Bijdrage aan uw carrière op de korte en lange termijn. Kijk naar het verwachte inkomen na uw studie en in de jaren erna om de studielening in perspectief te plaatsen. Een dure lening met een hoge rente voor een diploma dat nauwelijks meer oplevert dan u nu al verdient, is meestal geen slimme investering. Informeer ook of er regelingen bestaan bij uw werkgever of via de overheid om studieschulden af te lossen. 

Huis of eigendom 

Een hypotheek is een lening voor de aankoop van een huis of ander vastgoed. Dit wordt traditioneel gezien als een veilige vorm van schuld: hypotheken hebben vaak een relatief lage rente en helpen u vermogen op te bouwen in de vorm van overwaarde (u wordt stukje bij beetje eigenaar van uw huis). 

Waarom dat belangrijk is: 

1. Overwaarde kan een waardevol bezit vormen, al verschilt dit sterk per land en regio.
2. Woningen kunnen in waarde stijgen. Historisch gezien zijn de huizenprijzen in veel landen in de loop de tijd aanzienlijk gestegen, hoewel dit sterk verschilt per regio. Maar net als bij elke investering bieden resultaten uit het verleden geen garantie voor de toekomst. Een huis kan ook in waarde dalen, zelfs tot onder het bedrag dat u nog moet aflossen.
3. U kunt opgebouwde overwaarde later gebruiken als onderpand voor een extra lening of kredietlijn. 

Onderzoek altijd zorgvuldig de voorwaarden voordat u een hypotheek afsluit. U kunt bijvoorbeeld vaak kiezen tussen een hypotheek met een vaste of een variabele rente. Beide rentevormen hebben belangrijke voor- en nadelen. Een variabele rente is complexer en biedt vaak een lager starttarief, maar kan in de toekomst stijgen. Als u van plan bent een huis te kopen, laat u dan goed informeren door een lokale makelaar of hypotheekadviseur. 

Wat zijn slechte schulden? 

Slechte schulden zijn leningen waarmee u aankopen financiert die snel in waarde dalen en geen bijdrage leveren aan uw toekomstige inkomen. Ze hebben meestal een hoge of variabele rente, waardoor de totale kosten flink oplopen. Daardoor betaalt u steeds meer voor iets dat juist steeds minder waard wordt. 

Voorbeelden van slechte schulden 

Creditcards 

Creditcards maken het makkelijk om (te veel) geld uit te geven, omdat betalen met een pasje mentaal minder 'pijn' doet dan contant geld. Maar een hoge creditcardschuld kan grote problemen veroorzaken. 

Veel mensen hebben creditcardschulden die gelijkstaan aan meerdere maanden- of zelfs jaarsalarissen. De rente is bovendien vaak torenhoog (soms boven de 20%), waardoor de schuld steeds duurder wordt. Omdat creditcards meestal gebruikt worden voor dagelijkse aankopen zoals boodschappen of kleding, blijft er niets tastbaars over tegenover de schuld. 

Hoe voorkomt u dit soort slechte schulden? Maak eerst een plan om uw huidige creditcardschulden af te lossen. Gebruik uw creditcard daarna alsof het een pinpas is: alleen voor uitgaven die u direct kunt betalen met geld op uw bankrekening. Maak en houd u aan een budget, en zorg voor een noodbuffer van drie tot zes maanden vaste lasten, zodat u niet in noodgevallen terug hoeft te vallen op uw creditcard.

Andere leningen met hoge rente  

Flitskredieten of bepaalde persoonlijke leningen zijn voorbeelden van leningen met een rente die duidelijk boven de marktstandaard ligt. Deze leningen zijn vaak lastig terug te betalen, waardoor de kosten snel oplopen door rente-op-rente. Wie te laat betaalt, kan te maken krijgen met nóg hogere kosten. Gebruik zulke leningen alleen als u echt geen andere keus hebt. Voorkom dat u in deze situatie belandt door bestaande leningen met een hoge rente zo snel mogelijk af te lossen en een noodbuffer op te bouwen.